Amputatieproces: revalidatie na de amputatie

Na de amputatie ligt alle aandacht op jouw herstel en de genezing van je stomp. Beide zijn belangrijk voor een goed verloop van je revalidatie na amputatie en voor het aanmeten van een prothese. Na de amputatie wordt je stomp verzorgd met een speciaal verband, om de wond zo goed en snel mogelijk te laten genezen. Het belangrijkste doel van je arts is om de stomp optimaal voor te bereiden op je toekomstige prothese.

Tijdens de eerste periode na de operatie ligt de nadruk op drie behandeldoelen:

• Zo min mogelijk tot geen pijn hebben
• Je stomp moet in staat zijn om gewicht te dragen
• In staat zijn om je stomp zo optimaal mogelijk in alle richtingen te bewegen.

Om deze doelen te laten slagen is het belangrijk dat je arts of fysiotherapeut je onmiddellijk na de operatie een aantal belangrijke zaken toont. Een voorbeeld hiervan is het juist zitten of liggen in bed, zodat de spieren en gewrichten rondom je stomp niet stijf worden. Daarnaast zal je worden uitgelegd welke oefeningen je kan doen om je lichaam zo goed mogelijk voor te bereiden op de toekomst. Door de adviezen van je arts of therapeut op te volgen zorg je ervoor dat je sneller een prothese kunt krijgen, waardoor je meer mobiel en actief kan zijn.

Meteen na de operatie zal je waarschijnlijk niet in staat zijn om lang stil te liggen of om zelf om te draaien in bed. Daarom helpt de verpleging in het ziekenhuis je regelmatig om van houding te veranderen. Dit is erg belangrijk, omdat je zo je ideale houding kan vinden én doorliggen wordt voorkomen. Regelmatig verliggen zorgt er ook voor dat er geen beperking ontstaat in je heup of knie. Dit kan namelijk je revalidatie moeilijker maken.

Wanneer je bijkomt uit de narcose is je geamputeerde lichaamsdeel ingepakt met een eenvoudig verband of met licht gips. Ook zal er een wonddrain zijn aangebracht, zodat overtollig wondvocht en bloed kan worden afgevoerd. Zodra je wond verder geneest kan deze drain worden verwijderd, waarna je wond verder kan sluiten.

Vaak duurt het zo’n drie tot vier weken voordat de operatiewond is gesloten. Er ontstaat dan een litteken. Maar zelfs als het litteken genezen lijkt te zijn, gaat het genezingsproces nog door. Het duurt ongeveer een half jaar voordat ook onderhuids alles is genezen. Tijdens de eerste periode na de operatie is het heel belangrijk dat de wond intensief wordt verzorgd. Hierdoor blijft het littekenweefsel soepel en sterk. Dit is van groot belang voor het dragen van een prothese.

Het is normaal dat de stomp zwelt na de operatie. Deze zwelling is een reactie op de operatie en vermindert na ongeveer een week. Om de zwelling van de stomp te verminderen wordt stompcompressie toegepast. De stomp wordt al snel na de operatie ingepakt met zwachtels, compressiekousen of andere hulpmiddelen. Deze stompcompressie zorgt ervoor dat de stomp sneller geneest én in een goede conditie raakt voor het aanmeten van een prothese. Ook verbetert compressietherapie de bloedsomloop in de stomp, waardoor de pijn vermindert en het litteken sneller herstelt.

Natuurlijk wil je na de operatie zo snel mogelijk herstellen. Om die reden is het belangrijk om je lichaam zo goed mogelijk voor te bereiden op de revalidatie door versterkende oefeningen te doen. Je fysiotherapeut zal je oefeningen aanleren die je herstel bevorderen; algemene oefeningen én oefeningen om je stomp te versterken. De oefeningen zijn bedoeld om te voorkomen dat je spieren en gewrichten verstijven. Daarnaast wen je zelf aan je nieuwe lichaam en de bewegingen van je geamputeerde been.

Lees meer over onze gratis app Fitness for Amputees.

Net na de operatie zal het nog moeilijk zijn om rechtop te zitten en over te stappen van je bed naar je rolstoel. Met wat oefening raak je hier gelukkig snel aan gewend. Natuurlijk zal je fysiotherapeut je hierbij helpen. Het kan handig zijn om beugels of handvatten te gebruiken aan je bed en rolstoel. Wanneer je na de operatie voor het eerst weer gaat staan, merk je dat je balans weg is doordat er een ledemaat ontbreekt. Het is daarom heel belangrijk om je evenwicht te trainen. In het begin kan een rollator of ander hulpmiddel hierbij goed helpen.

Soms wordt al kort na de amputatie een oefenprothese aangemeten. Met zo’n prothese kun je al snel wennen aan het belasten van de stomp en kan de looptraining vroeg worden gestart. Het aanmeten van zo’n oefenprothese gebeurt zo’n tien dagen na de amputatie. Een oefenprothese is echter niet geschikt voor alle amputatieniveaus. Je behandelteam zal daarom op basis van jouw situatie beslissen of een oefenprothese ook voor jou geschikt is. Als dit het geval is, krijg je na enkele weken je oefenprothese. Deze prothese is geschikt voor sta- en loopoefeningen.

Als je een amputatie hebt ondergaan, krijg je ongetwijfeld te maken met een hoop emoties. Lees voor een goede verwerking over de verschillende fases van dit rouwproces.