Veelvoorkomende stompproblemen: oorzaken en oplossingen

Stompproblemen komen vaak voor. Ze kunnen ertoe leiden dat je minder goed functioneert in je dagelijkse leven. Tegen welke problemen je aanloopt, is afhankelijk van vele factoren. Denk aan aanleg, manier van leven en persoonlijke hygiëne.

Als je een amputatie hebt, is het belangrijk dat je op de hoogte bent van hoe je ermee om dient te gaan. Het vergt discipline om goed voor je stomp – en dus jezelf – te zorgen. Je kunt bijvoorbeeld met een spiegel regelmatig je stomp controleren. Ben je prothesedrager, is het van belang dat je je prothese met enige regelmaat laat controleren door specialisten. Op dit moment zijn de spreekuren door de coronamaatregelen beperkt, maar deskundigen kunnen je waar nodig op afstand helpen. Door bijvoorbeeld een 'stompfie' op te sturen.

Je huid kan gevoelig reageren op een amputatie. Ook kunnen onderliggende huidziekten zoals eczeem of psoriasis een oorzaak zijn. Om erger te voorkomen is het is belangrijk dat je dit samen met je arts of dermatoloog onderzoekt en oplost. Aanleg voor (overmatig) zweten en (over)beharing kan ook leiden tot huidproblemen. Bij de drogist kun je hypoallergene deodorant of crème kopen, die je kunt gebruiken tegen overmatig zweten. Als je last hebt van overbeharing, kun je overwegen dit weg te laten laseren. Scheren wordt niet geadviseerd, omdat stoppels in kunnen groeien en zo tot nieuwe problemen kunnen leiden.

Als het gaat om hygiëne maken mensen zichzelf vaak of te goed, of niet goed genoeg schoon. Het advies is om één keer per dag je huid te reinigen. Bij voorkeur alleen met water en een neutrale zeep. Vermijd antibacteriële zeep, zoals momenteel veelvuldig wordt gebruikt om corona tegen te gaan, want dat droogt je huid uit. Door de huidproblemen die erop volgen, kun je ook stompproblemen ontwikkelen. Omgekeerd krijg je ook huidproblemen door slechte hygiëne. Als je prothesedrager bent, kun je last krijgen van kleine wondjes, zoals een blaar of misschien wel een infectie.

In dit artikel lees je welke producten daarvoor handig zijn.

Als prothesedrager is het belangrijk om je koker en liner dagelijks te reinigen. Volg de instructies van de fabrikant van jouw prothese op. Voor een koker volstaat meestal een vochtige doek met isopropyl alcohol. Sommige liners kun je in de wasmachine doen, op 40 graden met een mild wasmiddel. Kan jouw liner niet in de wasmachine of heb je de tijd er niet voor? Was ‘m dan met huidvriendelijke zeep, spoel goed na met water. Je kunt je liner ook schoon deppen met isopropyl alcohol. Voor welke methode je ook kiest: laat een liner altijd goed drogen voordat je ‘m weer gebruikt.

Vele interne factoren kunnen een rol spelen bij stompproblemen. Denk aan een huidallergie of bijwerkingen van medicatie. Suikerziekte en vaatleed zijn vaak oorzaken van een amputatie. Een slechte doorbloeding van je stomp geeft problemen. Mentale gesteldheid speelt ook een rol: sommige mensen begrijpen de instructies niet of vinden leven met een amputatie en het gebruik van een prothese erg moeilijk. Vind jij het lastig? Vraag een naaste of een deskundige om hulp.

Gewichtstoename heeft invloed op je stomp, maar ook als je afvalt krijg je een andere stompvorm. Dit bemoeilijkt het dragen van je prothese. Probeer dus – hoe lastig dat ook is – stabiel op gewicht te blijven. Ook spierkracht is hierbij van belang. Door consequent te sporten blijft dit op pijl.

In dit artikel lees je hoe je de juiste sport kiest na een amputatie.

Als je een prothese draagt kan dit veel invloed hebben op je stomp. Denk aan een slecht passende prothese; of je prothese nou te groot of te klein is, daar krijg je last van. Ook de verdeling van de druk en de algehele belasting moet in balans zijn. Het materiaal eromheen, zoals reeds genoemde koker, type liner en bijvoorbeeld lijm, heeft een grote impact op je stomp.

Kortom, wat voor amputatie je ook hebt: neem het uiterst serieus. Loop je tegen een probleem aan: hou het niet voor jezelf, maar zoek hulp bij een specialist. Zij staan klaar om jou te helpen.

Bron: Martijn Pas, revalidatiearts Bravis ziekenhuis in Roosendaal