Spiegeltherapie bij fantoompijn na amputatie
Fantoompijn: een ingewikkelde diagnose. Het fenomeen is onduidelijk, de oorzaak onbekend en behandelingen onzeker. Toch is er een behandeling die voor veel geamputeerden met fantoompijn goed blijkt te werken: spiegeltherapie. Maar wat is het precies? En belangrijker: helpt het echt om van fantoompijn af te komen?
Schrik niet: zo’n tachtig procent van alle mensen die een amputatie ondergaan, krijgt te maken met fantoompijn. Voor de één een vervelende klacht die af en toe opspeelt, voor de ander een probleem dat elke seconde van het leven beïnvloedt.
Fantoompijn… Wat is dat ook alweer?
Hoewel de precieze oorzaak van fantoompijn onbekend is, lijkt het erop dat er na een amputatie verwarring kan ontstaan tussen de zenuwen van de geamputeerde ledemaat en de hersenen. De hersenen krijgen na een amputatie geen signalen meer vanuit de zenuwen in het geamputeerde lichaamsdeel. Hierdoor wordt dit deel van de hersenen werkeloos. De zenuwen in je hersenen kunnen deze ‘verveling’ oplossen door zelf activiteit te vertonen. Hierdoor ga je dingen voelen die er niet zijn. Bijvoorbeeld warmte of tintelingen. Is er sprake van pijn? Dan noemen we dat fantoompijn.
Lees meer over fantoompijn in dit artikel: Alles wat je wil weten over fantoompijn en stomppijn of bekijk de persoonlijke ervaringen van Martine en Ingrid .
Wat is spiegeltherapie precies?
Spiegeltherapie is eigenlijk een simpele truc om je hersenen voor de gek te houden. Bij spiegeltherapie doe je oefeningen naast een spiegel. Hierbij is je geamputeerde ledemaat niet te zien is. Je beweegt de gezonde en geamputeerde ledemaat synchroon terwijl je in de spiegel blijft kijken.
Door het spiegelbeeld lijkt het alsof je geamputeerde lichaamsdeel er nog gewoon is en goed functioneert. Hierdoor denken je hersenen: ‘hé, er is niks aan de hand, mijn ledemaat zit er nog gewoon en beweegt!’ Het hersengebied dat hoort bij je geamputeerde ledemaat wordt hierdoor geactiveerd. Het hersengebied denkt het oude werk weer terug hebben gekregen en vertoont niet langer zelf spontaan activiteiten. Het ‘foutje’ dat door de amputatie in je hersenen is ontstaan, wordt teruggedraaid. Dat leidt tot een afname van de pijn.
Voor wie is spiegeltherapie bedoeld?
Spiegeltherapie is geschikt voor mensen met chronische pijn die wordt veroorzaakt door een ‘verkeerde bedrading’ in de hersenen. Dus ook voor mensen met fantoompijn. Vanwege de aard van de therapie is deze zeer geschikt voor mensen met een amputatie aan één zijde. Maar uit onderzoek blijkt dat spiegeltherapie ook kan werken bij mensen die een dubbelzijdige amputatie hebben ondergaan.
Spiegeltherapie, iets voor mij?
Heb je last van fantoompijn? Dan is ons eerste en belangrijkste advies: vraag om hulp! Te vaak horen we nog dat mensen zich schamen voor hun klachten. Ze zijn bang dat anderen het gek vinden. Niet nodig, jouw pijn is echt. Maak je fantoompijn dus bespreekbaar, zodat je samen met je behandelaar(s) kunt zoeken naar een behandeling die bij jou past.